جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی چند پلتفرمی(Cross-Platform) و تفسیر شده است. این برنامه برای توسعه صفحات وب، مشهور می باشد. جاوااسکریپت را می توان برای توسعه سمنت مشتری(Client-side) و سمت سرور(Server-side) استفاده کرد. همچنین، این برنامه شامل یک کتابخانه استاندارد از اشیا(Objects) مانند آرایه (Array)، تاریخ(Date)، ریاضی و مجموعه‌ای اصلی از عناصر زبان مانند عملگرها، ساختارهای کنترل و دستورات است.

ویژگی های جاوا اسکریپت:

1. همه مرورگرهای وب محبوب از جاوااسکریپت پشتیبانی می کنند زیرا محیط های اجرایی Built-in را ارائه می دهند.

2. از ساختار و ترکیب زبان برنامه نویسی C پیروی می کند. بنابراین، این یک زبان برنامه نویسی ساختار یافته است.

3.  یک زبان شی گرا است که از نمونه های اولیه به جای استفاده از کلاس ها برای وراثت استفاده می کند.

4. یک زبان سبک و تفسیر شده است.

5. یک زبان حساس به حرف است.

6. در چندین سیستم عامل مانند macOS، Windows و غیره قابل پشتیبانی است.

7. کنترل خوبی را بر روی مرورگرهای وب به کاربران ارائه می دهد.

سمت مشتری(Client-side):

اشیا را برای کنترل مرورگر و Document Object Model(DOM) ارائه می دهد. برای مثال، اگر افزودنی های سمت مشتری به برنامه اجازه دهند عناصر را روی فرم HTML قرار دهد و به عملکردهای کاربر مانند کلیک، input form و مرور صفحه پاسخ دهد. کتابخانه های مفید برای سمت مشتری عبارتند از، AngularJS، VueJS، ReactJS و بسیاری دیگر.

سمت سرور(Server-side):

اشیا مربوط به اجرای js بر روی سرور را تامین می کند. برای مثال، اگر افزودنی های سمت سرور به برنامه‌ای اجازه دهند تا با دیتابیس ارتباط برقرار کند؛ برنامه مورد نظر می تواند با فراخوانی اطلاعات، آنها را به برنامه‌ای دیگر ارائه دهد یا فایل هایی که بر روی سرور قرار دارند را تغییر دهد. فریم‌ورک مفیدی که این روزها بسیار مشهور شده Node.js می باشد.

تاریخچه جاوا اسکریپت:

در سال 1993، Mosaic، اولین مرورگر وب محبوب بوجود آمد. در سال1994، شرکت Netscape توسط Marc Andreessen تاسیس شد. وی متوجه شد که وب نیاز دارد که پویاتر شود. بنابراین، تصمیم گرفت که زبان چسب(glue language) در اختیار HTML قرار گیرد تا طراحی وب برای طراحان و برنامه نویسان آسان تر شود. در نتیجه، این شرکت Brendan Eich را در سال 1995، استخدام کرد. تا زبان برنامه نویسی Scheme را در مرورگر پیاده سازی و ادغام کند. اما قبل از شروع به مار Brendan، این شرکت با Sun Microsystems ادغام شد تا جاوا را به Navigator خود اضافه کند تا بتواند بر سر فناوری ها و پلتفرم های وب با مایکروسافت رقابت کند. اکنون و زبان وجود داشت: جاوا و زبان اسکریپت نویسی.

به علاوه، Netscape تصمیم گرفت که نامی مشابه زبان اسکریپت نویسی را برای جاوا انتخاب کند که منجر به برگزیدن نام “جاوا اسکریپت” شد. سرانجام در سال 1995، مارک آندرسن، اولین کد جاوا اسکریپت را با نام “موکا” ابداع کرد. بعدها، تیم بازاریابی نام “LiveScript” را جایگزین آن کرد. اما به دلایل برندینگ و دلایل دیگر در دسامبر 1995، سرانجام این زبان به “جاوااسکریپت” تغییر نام داد. از آن زمان جاوا اسکریپت بوجود آمد.

کاربردهای جاوا اسکریپت:

جاوا اسکریپت برای ایجاد وب سایت های تعاملی استفاده می شود. که عمدتاً موارد زیر را شامل می شود:

• اعتبارسنجی سمت مشتری
• منوهای کشویی پویا
• نمایش تاریخ و زمان
• نمایش پنجره های بازشو و کادرهای محاوره‌ای(مانند مادر محاوره‌ای هشدار و…)
• نمایش ساعت و…

مثال:

1. <script type=”text/javascript”>
2. document.write(“JavaScript is a simple language for javatpoint learners”);
3. </script>

تگ اسکریپت(script) مشخص می کند که ما از جاوا اسکریپت استفاده می کنیم.

“text/javascript”، نوع محتوایی است که اطلاعات مربوط به داده ها را به مرورگر ارائه می دهد.

از تابع ()document.write برای نمایش محتوای پویا از طریق جاوااسکریپت استفاده می شود.

جاوا اسکریپت سه مکان را برای قرار دادن کد فراهم می کند:

• بین تگ body فایل HTML
• بین تگ head فایل HTML
• در فایل .js (جاوا اسکریپت خارجی)

مثال: کد بین تگ body

در مثال بالا، ما محتوای پویا را با استفاده از جاوا اسکریپت نمایش دادیم. حال، با یک مثال ساده، نشان دادن کادر محاوره‌ای هشدار توسط جاوا اسکریپت را مشاهده خواهیم کرد.

1. <script type=”text/javascript”>
2.  alert(“Hello Javatpoint”);
3. </script>

مثال : کد بین تگ head

همان مثال نمایش کادر محاوره‌ای هشدار دهنده جاوا‌ اسکریپت که در داخل تگ head قرار دارد را مشاهده خواهیم کرد.

در این مثال، ما یم تابع msg() ایجاد می کنیم. برای ایجاد تابع در جاوااسکریپت، باید تابع را با function_name مطابق شکل زیر بنویسید.

برای فراخوانی عملکرد، باید روی رویداد کار کنید. در اینجا از رویداد onclick برای فراخوانی تابع msg() استفاده می کنیم.

1. <html>
2. <head>
3. <script type=”text/javascript”>
4. function msg(){
5.  alert(“Hello Javatpoint”);
6. }
7. </script>
8. </head>
9. <body>
10. <p>Welcome to JavaScript</p>
11. <form>
12. <input type=”button” value=”click” onclick=”msg()”/>
13. </form>
14. </body>
15. </html>

فایل جاوا اسکریپت خارجی:

ما می توانیم با ایجاد فایل js خارجی، آن را در بسیاری از صفحات HTML تعریف کنیم

این قابلیت، استفاده مجدد از کد را امکان پذیر می کند زیرا یک فایل جاوا اسکریپت را می توان در چندین صفحه HTML استفاده کرد.

یک فایل جاوا اسکریپت خارجی باید پسوند .js ذخیره شود. توصیه می شود همه فایل های جاوااسکریپت را یک فایل تعریف کنید. زیرا سرعت صفحه وب را افزایش می دهد.

بیایید یک فایل جاوا اسکریپت خارجی ایجاد کنیم که عبارت Hello Javapoint را در کادر محاوره‌ای هشدار چاپ می کند.

message.js

1. function msg(){
2.  alert(“Hello Javatpoint”);
3. }

با قرار دادن فایل جاوااسکریپت در صفحه HTML، این تابع، js را با کلیک روی دکمه، فراخوانی می کند.

index.html

1. <html>
2. <head>
3. <script type=”text/javascript” src=”message.js”></script>
4. </head>
5. <body>
6. <p>Welcome to JavaScript</p>
7. <form>
8. <input type=”button” value=”click” onclick=”msg()”/>
9. </form>
10. </body>
11. </html>

مزایای جاوا اسکریپت خارجی:

اگر کاربر یک جاوااسکریپت خارجی ایجاد کند، مزایای زیر را برای وی به همراه خواهد داشت

• به استفاده مجدد کد در بیش از یک فایل HTML کمک می کند
• امکان خوانایی آسان کد را فراهم می کند.
• از نظر زمان، کارآمد است زیرا مرورگرهای وب فایل های جاوااسکریپت خارجی را ذخیره می کنند، که زمان بارگذاری صفحه را بیشتر کاهش می دهد.
• هم طراحان وب و هم برنامه نویسان را قادر می سازد که با فایل های HTML و جاوااسکریپت به طور موازی و جداگانه کار کنند.
• طول کد کاهش می یابد زیرا فقط باید مکان فایل js  را مشخص کنیم

معایب جاوا اسکریپت خارجی:

• اگر دو فایل جاوااسکریپت به یکدیگر وابسته باشند، ممکن است ایراد در یک فایل بر اجرای فایل وابسته دیگر تاثیر بگذارد.
• مرورگر وب برای دریافت کد js نیاز به ارسال یک درخواست اضافی http دارد.
• یک تغییر کوچک تا بزرگ در کد js ممکن است نتایج غیرمنتظره‌ای در تمام فایل های وابسته به آن ایجاد کند.
• ما باید هر فایلی که به فایل جاوا اسکریپت خارجی ایجاد شده بستگی دارد را بررسی کنیم.
• اگر چند خط کد دارید، بهتر است کد جاوا اسکریپت داخلی را پیاده سازی کنید.