برنامه های غیرمتمرکز یا DApp اساساً نسخه های مبتنی بر قرارداد هوشمند برنامه های بلاکچین هستند که توسط شبکه اتریوم رایج شده‌اند. آنها دقیقاً مانند برنامه های سنتی عمل می کنند. اما از نظر یک مجموعه، شامل ویژگی های بسیار بیشتری هستند.
DApp ها نشان دهنده راه جدیدی برای تعامل با امور مالی شخصی است. وقتی کسی به امور مالی سنتی فکر می کند، اغلب وام دهی، استقراض، پس انداز و نهادهای مشابه در ذهنش تداعی می شود. هریک از این موارد، توسط یک مقام مرکزی مانند بانک ها یا سایر موسسات مالی تامین می شود.
اما وقتی نوبت به آینده امور مالی می رسد، بسیاری از متخصصین، ارزهای دیجیتال و بلاکچین را آینده آن می دانند. اگر اینطور است پس وظایف مالی ساده مانند دریافت وام در یک حالت غیرمتمرکز چگونه انجام می گیرد؟
تاریخچه DApp ها
در حالی که بیت کوین(BTC) اولین شبکه بلاکچین است، این فناوری بسیار تکامل یافته تر از یک تراکنش مالی ساده است. هنگامی که ویتالیک بوترین و همکارانش اتریوم(ETH) را در سال 2013 عرضه کردند، به یک روش زندگی غیرمتمرکز بسیار توجه کردند.
بوترین، یک اینترنت مبتنی بر بلاکچین را تصور کرد که در آن کاربران به جای شرکت ها کنترل و مدیریت را در دست دارند. برای انجام این کار،اتریوم آنچه که اساساً بیانیه های «اگر – آنگاه» یا «if-then» خودکار نامیده می شود را تقویت می کند. این قراردادها تغییر ناپذیر هستند. زیرا قوانین و محدودیت ها در کد آنها گنجانده شده است. این بدان معناست که هر طرف می تواند بدون نیاز به واسطه، اقدام به معامله کند که باعث از بین رفتن نیاز برای پلتفرم های متمرکز می شود.
جالب اینجاست که در سال 2014 گزارشی با عنوان «تئوری عمومی برنامه های غیرمتمرکز، DApps» جهت تعریف و تشریح DApps منتشر شد. این گزارش توسط نویسندگان با تجربه در این حوزه مانند دیوید جانستون و شاون ویلکینسون نوشته شده است.
گزارش فوق، DApps را به عنوان موجودیت هایی با ویژگی های زیر تعریف کرد:
1. یک DApp باید کد منبع باز داشته باشد و بدون دخالت شخص ثالث کار کند و توسط کاربر کنترل شود.
2. تمام اطلاعات باید در یک شبکه بلاکچین عمومی نگهداری شود. تمرکز زدایی بسیار مهم است. زیرا نقطه‌ای مرکزی جهت حمله وجود نخواهد داشت.
3. DApp ها باید از نوعی رمزنگاری برای دسترسی استفاده کنند و به مشارکت کنندگان در توکن مذکور، مانند ماینرها و سهامداران پاداش دهند.
4. یک DApp باید یک روش اجماع داشته باشد تا بتواند توکن هایی مانند اثبات کار(PoW) یا اثبات سهام(PoS) را تولید کند.
سپس، گزارش سه «نوع» یا «لایه» از DApp ها را بر اساس نحوه تعامل کاربران با آنها طبقه بندی می کند.
DApp های لایه یک به تنهایی در بلاکچین خود وجود دارند. محبوب ترین پروژه ها نیز از نوع DApp هستند. مانند بیت کوین
DApp های لایه دو معمولاً در بالای لایه یک ساخته می شوند و از قدرت بلاکچین استفاده می کنند. آنها که اغلب به عنوان پروتکل هایی در نظر گرفته می شوند که از توکن ها برای تعاملات استفاده می کنند. یک راه حل مقیاس پذیر ساخته شده در اتریوم، نمونه خوبی از DApp لایه دو است.
تراکنش ها ممکن است در این لایه قبل از تعهد به لایه اول پردازش شوند تا مقداری بار از زنجیره اصلی کاسته شود.
در نهایت، DApp های لایه سه در بالای لایه دو ساخته شده است، اغلب اطلاعات مورد نیاز برای تعامل دو لایه دیگر را در خود نگه می دارد. ممکن است API ها و اسکریپت های لازم برای عملکرد لایه های یک و دو را ذخیره کند. به عنوان مثال، یک پروتکل لایه سه می تواند DApp های لایه دو مختلف را در خود جای دهد و تجربه کاربر را از طریق همه آنها تسهیل کند.
به زبان ساده، این گزارش DApp ها را به عنوان برنامه های کاربردی مختلفی تعریف می کند که توسط یک بلاکچین اصلی تغذیه می شوند.
چرا از DApp استفاده کنیم؟
تمرکززدایی به لطف قراردادهای هوشمند که عمدتاً فاقد شخص ثالث است مزایای مختلفی نسبت به برنامه هایی که در یک شبکه متمرکز اجرا می شوند را ارائه می دهد. اپلیکیشنی مانند Venmo به شخص اجازه می دهد برای هر کسی پول ارسال کند، اما انتقال وجه به حساب بانکی دارای هزینه است.
با این حال، ارسال پول از طریق یک برنامه غیرمتمرکز به این معنی است که هیچ هزینه یا هزینه بسیار کمی برای پرداخت وجود دارد. این امر باعث صرفه جویی در هزینه کاربران می شود و با توجه به اینکه تراکنش های غیر متمرکز تقریباً فوری هستند، در زمان آنها نیز صرفه جویی می شود.
مزیتی که پلتفرم های غیرمتمرکز نسبت به نمونه های متمرکز دارند این است که در برابر حملات آسیب پذیر نیستند؛ زیرا هیچ وسیله فیزیکی برای هدف گیری وجود ندارد. این مسئله نه تنها باعث ایمن تر شدن شبکه می شود، بلکه به این معنی است که هیچ خرابی نیز وجود ندارد. به علاوه، دسترسی به این برنامه همیشه امکان پذیر است.
همچنین، Dapp ها می توانند تقریباً برای هر صنعتی مانند بازی سازی، پزشکی، مدیریت و حتی ذخیره سازی فایل استفاده شوند. در نتیجه، استفاده از Dapp ها هیچ تفاوتی با برنامه های کاربردی سنتی ندارد.
وقتی وب شروع به کار کرد، فضایی سرشار از اطلاعات بود که همه می توانستند به آن دسترسی پیدا کنند. با گذشت زمان شرکت های بزرگ آن را مهار یا متمرکز کردند. در حالی که این سازمان ها، اطلاعات را به صورت رایگان ارائه می کنند، اما با ذخیره و فروش اطلاعات کاربران کسب درآمد می کنند.
این امر باعث می شود که شرکت ها با ارزیابی و تحلیل اطلاعات بدانند که کاربرانشان چه چیزی دوست دارند بخرند، چقدر پول دارند و چه کسانی را می شناسند.
با استفاده از DApp ها، کاربر می تواند انتخاب کند که فقط اطلاعات مورد نیاز(مثلا جهت یک معاینه پزشکی یا دریافت وام) را به اشتراک بگذارد و انتخاب کند که چه کسی و برای چه مدت به آن اطلاعات دسترسی داشته باشد. ممکن است شرکت ها برای این دسترسی هزینه پرداخت کنند و مطمئن شوند که کاربران نیز از آن سود می برند.
معایب DApp ها:
در حالی که برنامه های غیرمتمرکز ممکن است آینده‌ای عاری از شرکت ها را ارائه دهند، اما در حال حاضر مسائل عمده‌ای وجود دارد که این صنعت در تلاش برای حل آنها است.
به عنوان مثال، فقدان یک مرجع مرکزی ممکن است به معنای به روز رسانی کندتر پلتفرم باشد. از این گذشته، یکی از طرفین می تواند به سادگی برنامه خود را هرطور که می خواهد به روز کند. با این وجود، یک DApp حتی برای رفع یک مشکل جزئی به اجماع اکثریت از سوی حاکمیت فعلی نیاز دارد. این مسئله ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها طول بکشد. زیرا کاربران در مورد جوانب مثبت و منفی هر گونه تغییری بحث می کنند.
همچنین، DApp ها برای عملکرد صحیح به یک پایگاه کاربری با اندازه‌ای معقول نیاز دارند. آنها فقط برای تعامل با آن به گره ها، حاکمیت و کاربران نیاز دارند. با این حال، دسترسی به DApp ها در این مرحله اولیه می تواند بسیار دشوار باشد. زیرا بسیاری از آنها پشتیبانی مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند.
در آینده ممکن است دسترسی به یک DApp بسیار ساده شود؛ اما در حال حاضر، کاربران باید یک مرورگر که از DApp پشتیبانی می کند را دانلود کرده، رمزارز مورد نیاز را به آن کیف پول فرستاده و از آنجا تعامل داشته باشند.
در حالی که متخصصان فناوری نباید با این امر مشکلی داشته باشند، اما اکثریت قریب به اتفاق مردم نمی دانند از که از کجا باید شروع کنند.
نمونه هایی از DApp ها در سراسر جهان
به نظر می رسد استفاده از DApp ها در دنیای مالی غیرممکن است، اما آنها واقعاً می توانند در همه صنایع نقشی مفید و موثر داشته باشند. در ادامه برخی از این مزایا را در صنایعی مانند امور مالی، شبکه های اجتماعی، بازی و موارد دیگر را بررسی خواهیم کرد.
دارایی و سرمایه گذاری
وام دهندگان و وام گیرندگان می توانند از DApp ها برای انجام معاملات خود استفاده کنند. در بانک ها، وام دهندگان بر اساس پول ذخیره شده خود، نرخ بهره خاصی را دریافت می کنند. هرچه یک فرد بیشتر پس از انداز کند، بانک می تواند بیشتر وام دهد و هر دو طرف از نظر سود، درآمد بیشتری دارند. با این حال، بانک که به عنوان یک نهاد متمرکز عمل می کند، صرفاً برای ایجاد فضایی جهت افزایش ذخیره وجوه، سهم بیشتری از آنچه وام دهندگان انتظار دارند برای خود در نظر بگیرد.
در یک DApp، وام دهندگان 100% سود خود را به دست می آورند. زیرا هیچ واسطه‌ای برای پرداخت وجود ندارد. به همین دلیل، آنها کنترل بیشتری بر روی وام ها دارند.
در مورد وام گیرندگان، آنها از نظر بهره پرداختی و همچنین زمان پرداخت، آزادی عمل و گزینه های بیشتری در اختیار دارند. در واقع، برخی از پلتفرم ها به وام گیرندگان، ماه ها یا حتی سال ها زمان می دهند تا بهره وام را پرداخت کنند؛ با این فرض که حداقل آستانه پرداخت را برآورده کنند.
همچنین، وام گیرنده میتواند در مورد نرخ ها نیز با وام دهنده صحبت کند و از تصمیم عادلانه برای هردو طرف معامله اطمینان حاصل کند.
شبکه های اجتماعی
کاربران از DApp های اجتماعی بهره زیادی خواهند برد. اول از همه، دیگر کسی نیست که اقدام به سانسور کردن پست ها کند. این مسئله به معنی آزادی بیان در همه جا است. با این حال، اگر برخی از پست ها مشکل ساز باشند، انجمن می تواند نسبت به حذف آنها رای دهد.
اینفلئنسرها نیز می توانند درآمد بیشتری داشته باشند. در پلتفرم های سنتی مانند توییتر، این شرکت بیشترین سود را از توییت های محبوب می برد، از تمام بازدیدهای سایت درآمد تبلیغاتی به دست می آورد و نویسنده از نظر مالی هیچ حمایتی نمی شود.
DApp های اجتماعی ممکن است یک سیستم پرداخت داخلی با استفاده از توکن خود داشته باشند که کاربران می توانند تبلیغات را اجرا کرده و پرداخت های خود را به طور کامل دریافت کنند؛ نه اینکه شرکتی در این زمینه کوتاهی کند.
بازی
یکی از موارد جالب استفاده از Dappها، بازی ها هستند. در حال حاضر، بازی ها برای رشد و توسعه یک شخصیت به ده ها ساعت سرمایه گذاری نیاز دارند.
DApp ها از نظر ارزش راه حل جالب تری ارائه می دهند. به عنوان مثال، یک بازی مانند CryptoKitties را در نظر بگیرید. بازیکنان، دارایی تو کنیزه شده را به دست می آورند که در این مورد یک گربه است. سپس آن گربه با گذشت زمان رشد می کند و اگر به درستی بزرگ شود ارزش آن نیز افزایش می یابد. یک کاربر می تواند آن گربه را به هرچیزی که میخواهد معامله کند. البته با این فرض که خریداری وجود دارد تا هزینه آن را پرداخت کند.
علاوه بر آن، برخی از گربه ها به طور بالقوه می توانند زاد و ولد کرده و حتی یک گربه کمیاب تر و ارزشمندتر را ایجاد کنند. بازیکنان میتوانند گربه ها را مبادله یا جمع آوری کنند و هر کاری که می خواهند با این حیوانات توکنیزه شده انجام دهند. سرمایه گذاری آنها با گذشت زمان واقعا ارزشمند می شود.
رای گیری و حکومت
در بیشتر موارد، رای دادن فرایندی دردناک است که اغلب شامل مراحل مختلف اعتبارسنجی می باشد. برخی از آنها برای شهروندان بدون مسکن مناسب یا کسانی که از مسائل دیگر رنج می برند غیرقابل دسترسی می باشند.
به لطف قراردادهای هوشمند، یک DApp رای دهی می تواند این فرایند را برای همه تسهیل و هموار کند. اساساً جامعه می تواند به لیستی از پیشنهادات رای دهد. سپس آنها می تواند یک چارچوب زمانی(مثلا 24 ساعت) برای کاربران تعیین کنند تا رای خود را با توکن ها مشخص کنند. این روش، امکان مشارکت را برای همه فراهم می کند و اجازه می دهد که هرکس به صورت ناشناس در آن رای دهد.
آرا در یک شبکه غیرمتمرکز که تغییر ناپذیر و غیرقابل دستکاری است، ذخیره می شود. به علاوه، قراردادهای هوشمند می توانند به رای دهندگان با یک توکن مرتبط برای مشارکتشان پاداش داده و افراد بیشتری را جهت رای دادن تشویق کنند.
